Dywagacje o Armii Krajowej

Wojciech Lada, Bandyci z Armii Krajowej.

O wieloznaczności tej formacji wspominałam przy recenzji innej książki. Tylko przypomnę: wojna rozbudzała nieznane dotąd instynkty, generowała różnego rodzaju patologie, które nie obce były również AK. Prawdą jest, że uczciwi i oddani służbie ludzie znajdowali się po obu stronach barykady.

Mieli bronić Polski, a bronili swoich interesów.

Trzeba dodać, że dowódcy w mig rozprawiali się ze zdrajcami, konfidentami. Niestety, w wyniku takich praktyk ucierpiało wielu niewinnych ludzi. Temat zbrodni dokonywanych przez ''patriotów" jest dobrze udokumentowany w literaturze.

Prawda nie zawsze jest wygodna. Armia Krajowa zapisała wspaniałą kartę w historii Polski. Ale jak w życiu- także w AK były czarne owce. Antysemici. Zdrajcy. Mordercy. Zwyrodnialcy. Złodzieje. Duzi chłopcy, którzy chcieli pobawić się w wojnę. Zabijać i zarobić.

Tytuł pracy jest dość kontrowersyjny, dyskusyjny. Zapewne był celowym zabiegiem autora. Nie ma tu mowy o pomyłce. Wojciech Lada prowokuje do rozważań i polemik. Lecz każde uogólnienie jest szkodliwe ( a takich w tej publikacji nie brakuje). Niewątpliwie propaganda komunistyczna też zrobiła swoje, wystarczy przypomnieć pogardliwe określenie zaplute karły reakcji. Tożsame z propagandowym plakatem Włodzimierza Zakrzewskiego " Olbrzym i zapluty karzeł reakcji".

Ale bandyci nie byli bezkarni. Nawet gdy Państwo nie istniało, działały podziemne sądy. Wykonywano wyroki. Likwidowano konfidentów. Armia Krajowa czyściła swoje szeregi ze zdrajców.

Bandyci z Armii Krajowej to tylko jedna z pozycji obrazująca drugie oblicze  tej organizacji. Ale czy do końca rzetelnie? Zwolennicy krystalicznego jej wizerunku nie będą zachwyceni.

Gdzie jednak kończy się patriotyzm, a zaczyna zwyczajny bandytyzm?

Moja ocena: 4/5.

Saga rodu Winnych

 Ałbena Grabowska,Stulecie Winnych.

Są rodziny i Rodziny. Są stulecia i Stulecia. Są powieści i Powieści.

Powieść ukazuje losy rodziny Winnych na tle kluczowych wydarzeń politycznych XX wieku. Historia rozpoczyna się tuż przed wybuchem I wojny światowej. Jest to czas wyjątkowo trudny dla naszych rodaków, Polska rozszarpana przez zaborców nie istnieje już od ponad pół wieku.

Na świat przychodzą bliźniaczki: Ania i Mania. Niestety ich matce nie będzie dane obserwować jak córki rosną, dojrzewają czy wychodzą za mąż. Kobieta umiera podczas porodu. Kilka miesięcy później wybuchnie wojna, która odciśnie ślad na życiu rodziny, jak i innych Polaków.

Krótka to będzie radość z odzyskanej wolności, niepodległości. Niebawem wybuchnie następny konflikt nazywany II wojną światową. Tym razem na  świecie pojawiają się  bliźniaczki Manii, która nawet nie przypuszcza, że gdzieś tam, ma przyrodnią siostrę.

Wojna znów zbiera ogromne żniwo, raz zabiera, a raz... przywraca najbliższe osoby, które wydawało się, że zostały przez nią pochłonięte.

Nadchodzi nowa rzeczywistość, ale czy lepsza? Komuniści przy pomocy siły, gwałtów, przemocy budują swoje rządy.

Bohaterowie jak zwykli śmiertelnicy mają marzenia, plany, tęsknoty. Tak samo kochają i nienawidzą. Przeżywają zawody miłosne, zdrady i rozczarowania... Doświadczają istotnych wydarzeń: stan wojenny, kryzys gospodarczy, upadek komunizmu, pierwsze wolne wybory...

Od tej książki naprawdę trudno się oderwać, porusza wiele spraw. Ałbena Grabowska ukazuje nam typowe, ludzkie przywary: cynizm, zawiść, podstęp, pycha, kunktatorstwo, mściwość. Ale też pięknie pisze o o wierności, poświęceniu, lojalności, oddaniu, uczciwości i dotrzymywaniu obietnic.

Na podstawie książki powstał serial odcinkowy emitowany w każdą niedzielę w TVP. Od września ma być jego kontynuacja. W rolach głównych wystąpili: Kinga Preis, Jan Wieczorkowski.

Ocena: 4,5/5.

Za Bieruta Nowa Huta...

Leszek Konarski, Nowa Huta. Wyjście z raju.

Reporterska opowieść lewicowego dziennikarza związanego z tygodnikiem Przegląd.

Nowa Huta-socjalistyczne miasto wiecznej szczęśliwości.

Skądinąd są to (częściowo) interesujące dywagacje. Autor pisze o pierwszych koncepcjach dotyczących nowego miasta: 

Gazety i rozgłośnie radiowe poinformowały, że 24 lutego 1949 roku, w czasie obrad sekretariatu Komitetu Centralnego PZPR zapadła decyzja o budowie we wsi Mogiła pod Krakowem kombinatu metalurgicznego i miasta, o nieustalonej jeszcze nazwie, w którym zamieszkają przyszli pracownicy. To będzie pierwsze w Polsce  prawdziwe socjalistyczne miasto, bez podziału na bogate centrum i dzielnice proletariackie, z komfortowymi domami otoczonymi zielenią (...).

Leszek Konarski nie unika sformułowań żywcem wyjętych z propagandowych gazetek: 

Władze chciały zapewnić mieszkańcom życie w znakomitych warunkach i dobrze płatną pracę w hutnictwie (...). W tym tworzonym od podstaw mieście mieli mieszkać sami szczęśliwi ludzie, nowi obywatele socjalistycznego państwa.

Dziennikarz próbuje dowieść, iż komuniści nie byli zainteresowani Nową Hutą ( czemu przeczą powyższe cytaty), co nie zmienia faktu, że dzielnica została zbudowana w czasach apogeum stalinizmu. I w istocie początkowo miała być ateistyczna, długo starano się, aby nie powstał tam żaden kościół. 

Publicysta utyskuje nad tym, że mieszkańcy odrzucili ofertę rządzących , aby ''lepiej im się żyło", likwidowano restauracje i tzw. czerwone kąciki, gdzie można było posłuchać audycji radiowych czy poczytać prasę. Kto to widział, żeby zrezygnować z możliwości czytania Trybuny Ludu? W dodatku mieli czelność słuchać ''Wolnej Europy". Zgroza.

Niedawno recenzowałam inną publikację poświęconą tej dzielnicy Krakowa (vide:https://ladymakbet33.blogspot.com/2020/04/opowiem-wam-o-nowej-hucied.html) . Książka Leszka Konarskiego mimo mankamentów jest ciekawsza.

Ocena: 3,5/5

Zapomniani generałowie

Szymon Nowak, Niechciani Generałowie: Sosabowski, Maczek, Bór- Komorowski I Inni. Powojenne Losy Polskich Oficerów.

Znakomita synteza ukazująca życiorysy wybitnych i heroicznych ludzi, naznaczonych piętnem wojny i historią.

Bohaterowie i legendarni dowódcy. Po wojnie nie mogli wrócić do Polski. Dawny sojusznik- Wielka Brytania przestała życzliwie traktować wojennych uchodźców w mundurach. Przestali być potrzebni. Abu utrzymać rodziny, kawalerowie orderu Virtuti zostawali barmanami, tapicerami i nocnymi cieciami.

Pamiętano o nich jedynie podczas II wojny światowej, gdy byli potrzebni:  fetowani, zapraszani do najlepszych domów. Sytuacja zmieniła się po zakończeniu konfliktu. Wszyscy się od nich odwrócili, potraktowali ich jakby nigdy nie istnieli. Autor swoją pracą oddaje hołd niesłusznie zapomnianym bohaterom. Biogramy są pogłębione, prezentują rolę dowódców podczas wojny jak i po jej zakończeniu. Widzimy trud odnalezienia się w nowych realiach politycznych.

Szymon Nowak na łamach książki przywołuje takie postaci jak: Jerzy Wołkowski, Józef Unrug, Władysław Bortnowski, Ludomił Rayski, Stanisław Sosabowski Tadeusz ,,Bór" Komorowski, Stanisław Maczek, Leopold Okulicki ,,Niedźwiadek".

Gen. Stanisław Sosabowski- twórca i dowódca legendarnej polskiej brygady spadochronowej, szykowanej do desantu w okupowanej Polsce.Ostrzegał, że desant planowany pod Arnhem będzie zrzucony ''o jeden most za daleko". W powojennym Londynie próbował sił w branży meblarskiej a potem pracował przez lata jako magazynier.

Gen. Tadeusz Komorowski ,,Bór"- komendant Armii Krajowej. Były wódz Naczelnych Sił Zbrojnych na Zachodzie utrzymywał się w Londynie z pracy tapicera.

Niewątpliwym walorem publikacji są: obfity materiał źródłowy, liczne fotografie, wspomnienia, relacje. Ponadto zaletą są również przystępny i zwięzły język.

Niechciani Generałowie może nie są odkrywczymi rozważaniami, lecz pozwalają na uporządkowanie faktów historycznych. Warto zwrócić uwagę na zamieszczoną bibliografię.

Ocena: 4,5/5.

Rozgoryczenie profesora idealisty

Aleksander Nalaskowski, Wielkie Zatrzymanie. Co się stało z ludźmi?

Nieco filozoficzne pytanie zadaje najbardziej prześladowany profesor w Polsce, który wykazał się odwagą w nazwaniu pewnych rzeczy po imieniu. W konsekwencji pedagoga spotkał ostracyzm i niemal wykluczenie ze środowiska naukowego. Za wyrazistość poglądów Aleksander Nalaskowski prawie został zlinczowany.

Naukowiec nie ukrywa swojego  rozczarowania poziomem intelektualnym niektórych osób, zwłaszcza z otoczenia jego Alma Mater.

Wstęp do tej pracy napisała Barbara Nowak, małopolska kurator oświaty.

Profesor definiuje na czym owo zatrzymanie polega, dzieli je na trzy etapy: śmierć Jana Pawła II, katastrofa smoleńska, pandemia COVID-19. Na końcu pyta o to, co będzie dalej.

Badacz sporo miejsca poświęca tzw. przemysłowi pogardy, wymierzonemu przeciw śp. Lechowi Kaczyńskiemu i jego najbliższym (obrzucanie niewybrednymi kalumniami śp. Pierwszą Damę):Atmosfera drwiny, pogardy, szyderstwa wokół legalnie wybranego prezydenta, także po jego tragicznej śmierci, miała wymiar niespotykany zarówno w Polsce, jak i bodaj w całej Europie.

Aleksander Nalaskowski przypomina o urągających zdrowemu rozsądkowi zachowaniach osób jak: Janusz Palikot, Klaudia Jachira, Maciej Stuhr... Opisuje również nie tak dawne protesty nauczycieli, presję środowisk LGBT, którym dał wyraz swojej dezaprobaty.

W dalszej części rozważań pedagog odwołuje się do poprzedniego ustroju, w krótkim szkicu przypomina podstawowe fakty. Przestrzega przed daleko idącą ''inżynierią" społeczną i analizuje tzw. standardy edukacji seksualnej WHO, jawiąc się jako jej zdeklarowany przeciwnik.

Dywagacje Wielkie Zatrzymanie. Co się stało z ludźmi?  zawierają sześć rozdziałów, każdy z nich obudowany jest solidnymi przypisami i wyczerpującą bibliografią. Na końcu książki zamieszczono aneks zawierający: felieton opublikowany w tygodniku Sieci, który okazał się być przedmiotem sporu, decyzja ws. zawieszenia w pełnieniu obowiązków nauczyciela akademickiego, postępowanie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego...

Ocena: 5/5.

Moi Drodzy, myślę, że niezależnie od poglądów, warto poświęcić czas na lekturę deliberacji prof. Aleksandra Nalaskowskiego.

Rzecz o Irenie Sendlerowej

Anna Mieszkowska, Historia Ireny Sendlerowej. 

Jestem zdania, że postać takiego formatu zasługuje na więcej niż jedną, dwie biografie. Cóż, wypada się zgodzić z profesorem Sławomirem Cenckiewiczem, który recenzując pracę: Walentynowicz. Anna szuka raju napisał, że:

 Polska jest krajem jednej biografii. To znaczy, że postać historyczna cieszy się zazwyczaj zainteresowaniem jednego biografa, a więc jest sprowadzona do jednej książki, która już na zawsze wyznacza kanon wiedzy o jej bohaterze. Upływający czas sprzyja odkrywaniu nowych źródeł, a różnorodność spojrzenia biografów potrafi wydobyć z życiorysów opisywanych postaci wiele nowych wątków.

Nie jestem pewna czy te deliberacje są do końca uczciwe i rzetelne, z wieloma tezami można polemizować. Z wielkim zaciekawieniem zaopatrzyłam się w publikację Anny Mieszkowskiej, która stanowi kalkę rozważań Anny Bikont Sendlerowa w ukryciu (vide:https://ladymakbet33.blogspot.com/2020/03/komu-przeszkadzaja-zasugi-ireny.html). Niestety.

Historia Ireny Sendlerowej jest uzupełnieniem i rozszerzeniem wydania opowieści o jednej z najsłynniejszych Polek XX stulecia:

Irena Sendlerowa całą wojnę organizowała przemycanie żydowskich dzieci z gett i umieszczała je w przybranych rodzinach, domach dziecka i u sióstr zakonnych. Dzięki jej skrupulatnym notatkom zachowały się nazwiska ocalonych, nie zaginęła ich tożsamość. Nieustannie groziła jej śmierć. W poczuciu zagrożenia żyła także po wojnie.

Dywagacje otwiera rozmowa Mieszkowskiej z Janiną Zgrzembską, córką Ireny Sendlerowej. Na pytanie o zasługi matki, kobieta odpowiada: 

Ojej! Jak myśmy z bratem nienawidzili tego mamy społecznictwa. Tego rozdawnictwa. Mama uważała, że jesteśmy szczęśliwi, bo mamy dach nad głową i nie jesteśmy głodni. O innych naszych potrzebach w domu się nie mówiło! Długo nie znaliśmy z bratem prawdy o jej wojennej działalności. Dopiero w 1965 roku, gdy dostała medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, dowiedzieliśmy się za co go otrzymała.

Anna Mieszkowska to kolejna autorka obok Anny Bikont, która za wszelką cenę stara się dowieść, że bohaterka jest mitomanką z ogromną wyobraźnią. Publicystka bezceremonialnie przetrząsa życie prywatne kobiety, doszukując się kłamstw również na tym polu. Mieszkowska tylko pozornie jest życzliwa wobec swojej bohaterki, co widać na dalszych kartach pracy.

2018 rok był Rokiem Ireny Sendlerowej. W związku z tym wstęp do biografii popełnił Marek Michalak, pedagog, dr nauk humanistycznych. Biografia liczy 411 stron ( już z bibliografią i indeksem nazwisk), złożona jest z 26 rozdziałów.

Można przeczytać.

Ocena: 3/5.

''Alkoholizm na szpilkach": kobiety, które piją

Monika Sławecka, Alkohol. Piekło kobiet.

Uzależnienie od alkoholu stanowi demokratyczne schorzenie: nie zna płci, wieku, pochodzenia, wykształcenia, statusu majątkowego. Bowiem często nawet nie przypuszczamy, która z bliskich nam osób popadła w nałóg: inteligentna, dobrze ubrana, zawsze uśmiechnięta przyjaciółka czy kuzynka pełna kompleksów. 

Wśród głównych motywów sięgania po napoje ''wyskokowe" wymienia się: potrzeba rozładowania napięcia, chęć poprawy nastroju, kłopoty rodzinne, bezsenność, samotność. Te z nas, które wybrały alkohol na swojego powiernika, znalazły w nim pocieszyciela, topiły smutki i radości, sukcesy i porażki. Lecz na dłuższą metę jest to bardzo wyniszczająca ''znajomość".

Terapeuci sądzą, że płeć piękna częściej uzależnia się od alkoholu. I o tym jest  książka Moniki Sławeckiej, Alkohol. Piekło kobiet. 

Specjaliści terapii uzależnień są zdania, że panie piją w samotności i przeważnie w ukryciu. Potrafią też świetnie maskować swój nałóg, wymyślając wiarygodne wymówki, zachowując przy tym pozory kobiety silnej, odpornej na stres. Bywamy  niezwykle kreatywne w ukrywaniu trunków: szafa, łazienka, spiżarnia, łóżko, regał z książkami. 

Dzięki publikacji poznajemy wewnętrzne przeżycia i emocje bohaterek, dostrzegamy przyczyny i skutki nałogu. Uzależnienie zmieniło wszystko: złamało życie, przyniosło reperkusje w aspekcie zawodowymi i prywatnym.

Alkoholizm kobiet to ważny temat, często jednak bagatelizowany i deprecjonowany: Mężczyzna jest jak stara maszyna do pisania marki Remington, kobieta jest jak komputer najnowszej generacji. Jeśli tam dostanie się jakieś ciało obce, to nie ma prostej metody, by go naprawić. Organizm kobiety jest dużo bardziej złożony i można go szybciej i łatwiej uszkodzić. Nie zapominajmy, że alkohol jest toksyną, która działa na nasz organizm w wielu przypadkach fenomenalnie. Więc nie ma się co dziwić, że każdy lubi spożywać z jakimiś małymi wyjątkami.

Przeczytajcie tę książkę.

Ocena: 4,5/5.