Wszystko, co kocham-moje czytanie

Kres roku 2023 nieubłaganie nadchodzi, czas więc na podsumowanie. Nie ukrywam, że było to dwanaście miesięcy owocnych pod względem literackim:

• zwyczajowo już na mojej półce dominowała literatura faktu oraz reportaże. Ale nie tylko;
• jako że jestem otwarta na nowe gatunki literackie, w 2023 roku sięgałam również po powieści obyczajowe;
• doczekałam się patronatu medialnego nad elektronicznym wydaniem książki pt. Kieszonkowe;
• z racji trwającej wojny w Ukrainie, sięgałam po pozycje, które przybliżają dramat naszych wschodnich sąsiadów. Mam tu na myśli antologię relacji prosto z frontu, np. Jakuba Maciejewskiego, Wojna;
• szczególnie chciałabym Wam jednak polecić znakomitą książkę Kacpra Płażyńskiego, Wszystkie pionki Putina;
• jeśli interesują Was problemy polskiej edukacji, to zachęcam do sięgnięcia po reportaż o znamiennym tytule, Polska szkoła umiera;
• gdybyście chcieli jednak oderwać się od prozy życia, proponuję przeczytanie Kieszonkowego Małgorzaty Wachowicz czy 49 westchnień Teci Eweliny C. Lisowskiej;
• fanów gór, sportów zimowych namawiam do zapoznania się z biografią Janusza Kurczaba, Jano, szpej, szpada i tajemnice;
• natomiast w  podróż po urokliwym Wiecznym Mieście zabierze nas Magdalena Wolińska- Riedi  we wspomnieniach Mój Rzym;
• świetnie ukazano życie wiejskich warstw w publikacji Chłopki;
• nie mogę nie zasygnalizować o znakomitej trylogii pióra prof. Sławomira Cenckiewicza na temat współczesnej historii Polski i przemian ustrojowych;
• śmiało można sobie odpuścić wynurzenia Aleksandra Kwaśniewskiego w rozmowie z Aleksandrem Kaczorowskim;
• tych, których trapią wątpliwości natury językowej, polecam poradniki prof. Jana Miodka.

W tym roku zaufali mi:

1. Marcin Stachelski i Oficyna Wydawnicza Rivail;
2. Małgorzata Wachowicz i Saga Egmont;
3. Anna Strzelczyk-Cichosz i Strefa Cichosza;
4. Kamila Majewska;
5. Wydawnictwo Agora;
6. Dominik Flisiak (za pośrednictwem portalu nakanapie.pl.);
7. Ewelina C. Lisowska (trzeci raz);
8. Danuta Pisarska;
9. Wydawnictwo RM.

Wciągające studium przypadku

Książkę otrzymałam z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl.

Ta niezwykle fascynująca publikacja powstała na podstawie dysertacji doktorskiej Dominika Flisiaka. Zatem ma charakter stricte naukowy, dużo tu dat, nazwisk, bazuje na obfitym materiale źródłowym. Sądzę jednak, iż dla zainteresowanych tematyką, nie będzie stanowić to problemu.

Autor analizuje aktywność polityczną Żydów na ziemiach polskich, począwszy od XIX wieku, a skończywszy na połowie XX wieku. Historyk szczegółowo pisze o funkcjonowaniu społeczności żydowskiej w naszym kraju, w określonych ramach czasowych, tj. 1944/1950. Nie bez kozery książka zamyka się w tych latach, gdyż sytuacja Żydów znów zaczęła się systematycznie pogarszać.

Dominik Flisiak podaje, że w przedwojennej Polsce grupa ta stanowiła 10,5 proc. populacji. W wyniku zbrodniczej polityki Adolfa Hitlera, antysemickich akcji, śmierć poniosło 90 procent Żydów. Rok 1949 przyniósł ograniczenie działalności żydowskich instytucji, organizacji.

Badacz zbadał nurt syjonistyczny, przypomina o nieco zapomnianych postaciach, jak np. Włodzimierz Żabotyński, twórca ruchu syjonistyczno-rewizjonistycznego. Ten urodzony w Odessie aktywista wykazywał zainteresowanie literaturą polską, spotkał się z samą Elizą Orzeszkową.

Pieczę nad losem ludności pochodzenia żydowskiego sprawował Tymczasowy Centralny Komitet Żydów w Polsce. Po 1945 roku został przemianowany w Centralny Komitet Żydów w Polsce. Aktywność syjonistów rewizjonistów była szeroko zakrojona i dotyczyła:

• powstania państwa żydowskiego obejmującego obszar współczesnej Autonomii Palestyńskiej;
• alija, tj. powrót do ojczyzny swoich ojców;
• wykształcenie w zbiorowości poczucia dumy narodowej;
• zachowanie własnej odrębności i dystansu wobec Arabów Palestyńskich;
• kampanie propagandowe, ich celem było zapoznanie ogółu z sylwetką Żabotyńskiego.

Początków prawicy syjonistycznej należy upatrywać w latach 20. ubiegłego wieku, kiedy to Włodzimierz Żabotyński powołał do życia Unię Syjonistów Rewizjonistów. Ich największe grupy działały na Dolnym Śląsku, najmniej było ich w Gliwicach i Krakowie.

Na końcu tego zajmującego opracowania zamieszczono wykaz dokumentów, z którymi warto się zapoznać.

Gdynia (nie)obiecana

Pozwoliłam sobie na pewną przewrotność, gdyż Grzegorz Piątek przedstawia nam miasto z morza, pełne kontrastów i sprzeczności. Dzieje tego, wydawało się, że postępowego regionu, obejmują lata 1920-1939, który dość późno uzyskał prawa miejskie, bo w marcu 1926 r. Na moment przed zamachem majowym, kiedy to Józef Piłsudski szykował się do zbrojnego przejęcia władzy.

Oczywiście, że Gdynia zaczęła rozwijać się  wraz z powstaniem portu, czego autor nie kontestuje. Pokazuje jednak, że cena za nowoczesność była wysoka, i przede wszystkim nie wszędzie dotarła.

Okoliczności powstania portu związane były z m.in. z nieciekawą przyszłością Wolnego Miasta; dynamiczny wzrost gęstości zaludnienia nie przełożył się na jakość życia tamtejszego społeczeństwa. Dla porównania, w maju 1936 roku Gdynia liczyła 83 tys. mieszkańców; kilka miesięcy później liczba ludności wyniosła już 107 tysięcy, po to, aby w 1939 r. osiągnąć 117 tys.

W latach 20. ubiegłego wieku wciąż 30 procent mieszkańców swoją egzystencję prowadziło w urągających człowiekowi warunkach. Baraki, brak energii, gazu, kanalizacji. Całą sprawę szerzej opisał Melchior Wańkowicz w Wiadomościach Literackich w  1937 roku. Grzegorz Piątek przytacza następujące dane: po dziesięciu latach nadania praw miejskich, 46 proc. zabudowań w Gdyni pozostawało bez prądu, zaledwie 17 % z nich miało dostęp do kanalizacji, a tylko 1,3 proc. do gazu.

Na kilka dni przed wybuchem II wojny światowej w mieście koncertował Jan Kiepura.

Pisarz koncentruje się na kontekście społeczno-gospodarczym, poruszając rozmaite kwestie, odwołuje się do 3x M Awangardy Krakowskiej (Miasto, Masa, Maszyna), racząc nas własną interpretacją: Miasto, Modernizm, Modernizacja.

Reportaż Gdynia obiecana jest sprawnie napisany, aczkolwiek pod względem poprawności politycznej, rozdęty do granic  możliwości. Czy rzeczywiście w dzieje miasta należało wpleść losy transwestytki, której złożona historia ma się tutaj nijak? Dlaczego Grzegorz Piątek z prywatnej historii uczynił materiał na wstęp do książki? Pisarz koncentruje się na kontekście  społeczno-gospodarczym.

Cena marzeń

Współpraca reklamowa

Ze zwięzłej retrospekcji (gdyż Tajemnice zielonych drzwi są kontynuacją wcześniejszych losów bohaterów) dowiadujemy się, że Anna i Piotr są parą, wspólnie prowadzą szkółkę jeździecką. Można wysnuć więc wniosek, że są szczęśliwi, każde na swój sposób, pracują z pasją. Ich życie nie jest takie bajeczne, jak mogłoby się wydawać.

Czy nikt i nic nie zmąci ich spokoju, a jeśli tak, to jakie ma w tym intencje? Wszystko zaczyna się zmieniać za sprawą pewnego i mocno tajemniczego mężczyzny. Kim ów przybysz jest, nikt nie wie, podobnie jakie ma zamiary. 

Co się w dzieje domu za zielonymi drzwiami? W miejscu, w którym prawie wszyscy mają jakieś tajemnice. Do czego prowadzą niedomówienia, półprawdy, sprawy nigdy niewyjaśnione? Dramaturgii tu również nie zabraknie.

Jaka jest cena za życie w kłamstwie, gdy ciężar przewin zaczyna przytłaczać? Intrygi, nieoczekiwane zwroty akcji i zaskakujące zupełnie zakończenie. Sekrety i kłamstwa noszone w sercu z obawą o to, aby nigdy nie wyszły na jaw. Co czeka Annę i Piotra? Z jakimi wyzwaniami przyjdzie im się zmierzyć? Co jeszcze ukrywają lokatorzy? 

Naturalnie nie wszyscy bohaterowie tej zajmującej historii wzbudzają sympatię. Odpychająca jest siostra głównej bohaterki przez swoją arogancję i roszczeniową postawę. Kaśka jest przekonana o swojej wyjątkowości oraz o tym, że świat kręci się wokół niej. Na dobre rozpanoszyła się u Anki i przyszłego szwagra, zdecydowanie nadużywając gościnności. Podobnie rzecz się ma z Marceliną, aby osiągnąć swój cel, zdolna jest do wszystkiego. Dosłownie.   

Tajemnica zielonych drzwi to realistyczna opowieść obyczajowa z pełnokrwistymi, wyrazistymi postaciami. Tutaj każdy walczy o swoje, pytanie tylko za jaką cenę? Otrzymujemy ciepłą, ale nie mdłą, przesłodzoną lekcję na temat tego, co w życiu jest najważniejsze. Lektura stanowi przestrogę przed tym, jak łatwo wpaść w spiralę kłamstw, jedno pociąga za sobą następne.  

Najbardziej racjonalne podejście do spornych kwestii wykazuje Piotrek, ale... Zostawiam Was z tymi domysłami, z nadzieją, że sięgniecie po tę pozycję. 

Za egzemplarz do recenzji dziękuję Pani Kamili Majewskiej.                           

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Informacje o książce:

Kamila Majewska, Tajemnica zielonych drzwi

Wydawnictwo: E-bookowo

Kategoria: literatura obyczajowa

Data premiery: 2023-11-23

Suma stron: 480.

Zatrzymaj się na chwilę...

Współpraca reklamowa

Taki morał płynie z pięknej, choć nieco smutnej powieści Tajemnica Evana. Mamy tutaj przejmującą historię o sile prawdziwej, szczerej przyjaźni, ale też lekcję pokory na temat właściwej hierarchii wartości i priorytetów.

Nie ma przypadkowych spotkań. Każdy napotkany człowiek jest sprawdzianem lub  prezentem.

Narratorem w przeważającej części książki jest niepełnosprawny, ale rezolutny i o błyskotliwym umyśle, chłopiec.

Kim jest więc tytułowy Evan, niespodziewanie wkradający się w życie modelki zmagającej się z różnymi problemami? Wydaje się, że obecność chłopaka zaburzyła dotychczasowy i pozornie poukładany rytm jej życia. Czy aby na pewno? Może to stało się po coś? Dlaczego siedmiolatek wybrał właśnie ją? Kobieta nawet nie przypuszcza, że ich spotkanie nie jest przypadkowe.

Młody człowiek jest zdeterminowany, wie też, czego chce. Jaką nosi w sobie tajemnicę? Z pewnością bohater pragnie uczucia i zainteresowania ze strony dorosłych.

Od irytacji do zażyłej relacji, między Emmą a Evanem wytworzyła się silna więź. Jej podopieczny jest nad wyraz dojrzały emocjonalnie jak na swój wiek. Więcej, język, którym się posługuje, wskazuje na liczne zdolności interpersonalne.

Bez wątpienia, lektura uczy na uważności na drugiego człowieka, uczula, abyśmy nie pozostawali obojętnymi na los innych ludzi. Świetna nauka człowieczeństwa.

Powieść jest zatem pouczająca w wielu wymiarach: dążenie do tego, aby być lepszym, otwartym na innych. Czy praca, blichtr, próżni znajomi są najważniejsi w życiu? Co z innymi pryncypiami? O tym boleśnie przypomina Danuta Pisarska.

Doświadczone pióro autorki nie pozwala czytelnikowi zanudzić się na amen. Tajemnica Evana to powieść rozgrzewająca serca w długie, zimowe wieczory. Warto też zwrócić uwagę na niesztampową okładkę, stanowiącą dopełnienie fabuły. Całość, mimo że nie jest obszerna, została sprawnie napisana, zawiera też elementy fantastyki.

Ze względu na uniwersalność przesłania, książkę poleca się zarówno osobom dorosłym, jak i młodzieży.

Jak zakończy się historia Evana?

Za przekazanie mi egzemplarza do recenzji, dziękuję serdecznie Pani Danucie Pisarskiej.