Stara, dobra szkoła reportażu

Seidler. Barbara Seidler. To mówi wszystko. Wytrawna reportażystka pisze o sprawach sądowych głębokiego PRL.

Mamy wstrząsającą historię kobiety, która z zimną krwią zakatowała swojego pasierba, sześcioletniego Danielka. Później, jak się okazało, zabójczyni została zatrudniona jako... katechetka. Słusznie pyta publicystka, czy taki ktoś powinien pracować z dziećmi. Konkubina ojca chłopczyka zajmowała też stanowisko doradcy MEN w 2013 roku.

Autorka porusza wiele kwestii, także tych o charakterze politycznym, jak np. afera mięsna. Dowiemy się, jak wyglądał proces Stanisława Wawrzeckiego i innych oskarżonych. Co ówczesne społeczeństwo myślało na ten temat?
Barbara Seidler nie przyjmuje postawy jednoznacznie oceniającej, dostrzegalny jest jej gniew na rażącą i skrajną niesprawiedliwość. Nie ucieka się do łatwych sądów, raczej próbuje zrozumieć.

Z kart reportażu wyłania się absurdalny, kuriozalny obraz polityki karnej komunistów. Ten wynaturzony system niszczył ludzi, łamał im kręgosłupy moralne. Zasądzane wyroki były niewspółmierne do przewinień.

Szokuje również opowieść o Mariannie Kaim, polskiej mistrzyni w łyżwiarstwie szybkim, i której państwo nie potrafiło zapewnić należytej ochrony. Było to tak: bohaterka naszej opowieści od dziecka miłowała sport, była też zdolną i pracowitą dziewczynką, często więc wyjeżdżała na treningi. Podczas jednego z takich turnusów w umyśle pewnego człowieka zakiełkowała chora myśl o związku z podopieczną. Mężczyzna słał do Marianny płomienne listy, miał wówczas dwadzieścia cztery lata, ona ledwie czternaście. Dziś o takim człowieku powiedzielibyśmy, że miał skłonności pedofilskie.
Kazimierz Walczyk nie odpuszczał nastolatce, a następnie dorosłej kobiecie. Posunął się nawet do tego, że lubianą przez wszystkich nauczycielkę oblał kwasem; został skazany na karę dwóch lat i sześciu miesięcy pozbawienia wolności. ''Adorator" Kaim wysyłał listy z zakładu karnego, naszpikowane były jawnymi pogróżkami, korespondencja- o dziwo, nie była cenzurowana (!). Nie wiadomo jak sprawa potoczyła się dalej.

Represyjne, stalinowskie prawo wyznaczające dwie zasady: Dajcie mi człowieka, a paragraf się znajdzie oraz: Bijcie tak, żeby nie było śladów, nie potrafiło poradzić sobie z prześladowcą Marianny Kaim. Lepiej wychodziło im bicie.

'Obywatel G.C. wchodzi na scenę'

Powyższe hasło wymyślone zostało przez ówczesną partnerkę naszego bohatera, Małgorzatę Potocką. Artystka szybko odnalazła się w tym świecie, jako kreatywna organizatorka wielu wydarzeń.

Biografia stanowi osobistą opowieść utkaną ze wspomnień. O Grzegorzu Ciechowskim mówią jego najbliżsi oraz przyjaciele. Każdy z nich ma coś indywidualnego, interesującego i ważnego do przekazania. Ten sam człowiek w różny sposób został zapamiętany. Piotr Stelmach w pełni oddaje im głos, jest milczącym świadkiem relacji. Oczywiście, że historie nieco idealizują wokalistę, ale i tak warto przeczytać, mimo znacznej objętości.

Lider zespołu Republika z muzyką obcował w zasadzie od najmłodszych lat: grał na flecie i pianinie. Nic nie wskazuje jednak na to, aby obrał edukację muzyczną. Muzyk już jako nastolatek pisał wiersze, gromadził płyty oraz uprawiał kulturystykę; ukończył polonistykę na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dlatego też Grzegorz umiejętnie bawił się słowem, czerpiąc z tego niebywałą satysfakcję; karierę solową rozpoczął po rozpadzie Republiki. Dodajmy również, iż ojciec Weroniki był autorem muzyki do filmu obyczajowego Stan strachu w reżyserii Janusza Kijowskiego.

Bez wątpienia Ciechowski zaliczał się do ludzi o przebogatej osobowości, stroniący jak się wydaje od jednostek przesadnie ekspresyjnych, apodyktycznych i dominujących.

Piosenkarz popadał w nieustanne kłopoty, a to za unikanie obowiązkowej wówczas służby wojskowej, znajdował się na celowniku WSW. Znów nieprawomyślne teksty nie zyskały aprobaty władzy z nadania Kremla, cenzor czegoś nie przepuścił...Członków bandu zrównywano z bojówkami mającymi obalić ustrój. Z Wojskową Służbą Wewnętrzną jest zresztą ciekawa historia, gdy artyście pomógł... pewien pułkownik tejże formacji, ponieważ jego córki słuchały utworów Republiki. Gdy ów wyjechał do sanatorium, żarty się skończyły i los Ciechowskiego był już przesądzony. Nie było zmiłuj się, służbę należało odbyć.
Grzegorz Ciechowski pozostał sobą, dalej robił swoje.

Odszedł zdecydowanie za wcześnie, bo zaledwie w wieku 44 lat w wyniku powikłań po operacji na otwartym sercu.

'A może byśmy tak, najmilszy wpadli na dzień do Tomaszowa'

To oczywiście fragment nostalgicznego utworu Juliana Tuwima, sparafrazowanego przez Ewę Demarczyk. W tym mieście (lubelskie) poeta poznał swoją przyszłą żonę.

Artystki nie ma już dwa lata, ale biografia (jednak czy tak możemy nazwać przeciętną broszurkę liczącą zaledwie dwieście stron?) powstała wcześniej, bo w 2015 roku. Niestety, należy przyznać, iż na tym polu autorki poniosły sromotną porażkę, ponieważ wprawdzie jest to książka o Ewie, ale bez Ewy. Jeśli spodziewamy się, że otrzymamy sporą dawkę wiedzy na temat ówczesnego środowiska, to się srogo zawiedziemy. Np. o Piwnicy pod Baranami czy Piotrze Skrzyneckim ledwo wzmiankowano.

Ewa Demarczyk debiutowała już jako studentka w akademickim kabarecie, choć komisja egzaminacyjna czyniła wszystko, aby młoda dama nigdy nie przekroczyła progu PWST. Ostatecznie batalia skończyła się pomyślnie dla naszej bohaterki. Z Piwnicą pod Baranami przynoszącą jej sławę, piosenkarka związana była przez dziesięć lat.

Nieznosząca kompromisów czy kochająca publiczność gwiazda estrady? Jaka była prawda? Z tej nieco nudnawej opowiastki tego się z pewnością nie dowiemy. Jest to obraz skąpy i niepełny, a szkoda. Zbyteczne są moim zdaniem archiwalne mocno wypowiedzi, które niczego do książki nie wnoszą.

Warto nadmienić, że Demarczyk wystąpiła gościnnie w dwóch filmach: Bariera Jerzego Skolimowskiego oraz w produkcji Zbyszek, poświęconej tragicznie zmarłemu Zbigniewowi Cybulskiemu.

Ostatni raz wykonawczyni Karuzeli z madonnami na scenie wystąpiła w 1999 roku w Poznaniu. Od tego momentu zapragnęła spokoju. Rozgoryczona protekcjonalnym traktowaniem (niezależnie czy to subiektywna bądź obiektywna opinia) o rodzinnym Krakowie mówiła: Kiedyś kochałam to miasto. Bardzo. Teraz już nie. Ewa Demarczyk odsunęła się, wycofała kompletnie z życia publicznego, nie pojawiła się nawet na pogrzebie swojego przyjaciela, Zbigniewa Wodeckiego. Irytowały ją nikczemność i wścibstwo. Pod koniec życia, ta wybitna osobowość rozczarowana otaczającymi ją ludźmi, usunęła się w cień i osiedliła w Wieliczce.

Przykre, że ta biografia dziennikarkom nie wyszła, ponieważ bohaterka opowieści zasługuje na znacznie więcej, nie na powierzchowne jej przedstawienie.

Klasa i szyk: wspomnienie Bogusława Kaczyńskiego

To właśnie o bohaterze książki Anny Lisieckiej, z którym znała się na gruncie prywatnym, Jerzy Gruza mówił: Kaczyński pojawia się w TV, nic się nie rusza, nie dzieje, a wszyscy gapimy się w ekran jak cielę na malowane wrota. Osobowość. W tych słowach nie ma ani cienia przesady, ponieważ Bogusław Kaczyński wybitnym człowiekiem był.

Przyszły artysta wychowywał się w domu otoczony miłością i uwagą rodziców, państwo Kaczyńscy po utracie syna, chuchali i dmuchali na Bogusława i Hannę.
Popularyzator muzyki klasycznej znał się na operze jak mało kto. Niespełniony pianista ubóstwiający Adę Sari, jako wierny uczeń pragnący poświęcić diwie pracę magisterską wieńczącą studia na Wydziale Kompozycji, Teorii i Dyrygentury. Profesor był innego zdania i polecił swojemu studentowi zająć się dorobkiem Albana Berga.

Autorka milczeniem pomija życie prywatne laureata wielu nagród, przynajmniej jest wolna od ocen, co stanowi spory walor. Dziennikarka koncentruje się raczej na karierze zawodowej bohatera. Są za to intrygi i knowania w teatrze, operze, wzajemna niechęć ludzi, zdawałoby się wrażliwych na słowo czy też podkopywanie autorytetu wielu sław. Bogusław w tym nie uczestniczył. Mimo to Lisieckiej udało się oddać galanterię całej plejady znakomitych przedstawicieli sztuki.

Bez wątpienia Bogusław Kaczyński należał do grona zacnych melomanów, z atencją podchodzący do muzyki poważnej. Ponadto gawędziarz i niezrównany erudyta. Dyskretny i skromny. Krytyk literacki był pomysłodawcą Festiwalu Muzyki w Łańcucie, później piastował funkcję pryncypała Festiwalu im. Jana Kiepury w Krynicy. Zajmował również stanowisko dyrektora Teatru Muzycznego ,,Roma". Dodać też należy, że jako autor programów telewizyjnych prowadził kluczowe wydarzenia, jak: Konkurs Chopinowski, Konkurs im. Henryka Wieniawskiego, Koncerty Noworoczne z Wiednia.

Bogusław Kaczyński cenił i lubił swoich słuchaczy, widzów, zawsze dystyngowany i przygotowany do programów. Był też twórcą Fundacji ORFEO, propagującą sztukę, kulturę narodową.

Biografia Będę sławny, będę bogaty jest solidnie napisana, rzetelna, pozbawiona zastrzeżeń merytorycznych, warsztatowych. Wzbogacona została mnóstwem listów,  zdjęć.

Tekst został wyróżniony przez redakcję portalu nakanapie.pl.

Skąd się wzięli rudzielcy?

O to jest pytanie! Czy zastanawialiście się kiedyś, skąd się wziął fenomen ludzi, których los obdarzył miedzianą barwą włosów? Albo, dlaczego wciąż pokutuje wizerunek rudej Marii Magdaleny? Jacky Colliss Harvey w przystępny sposób nam to wyjaśnia.

Autorka odwołuje się do historii, mamy mnóstwo faktów historycznych, co bardzo sobie cenię. Fabuła jest zajmująca, pozwalająca odkryć ''sekrety"  tej oryginalnej urody (mam tu na myśli naturalny pigment).

W dawnych czasach rudzielcom przypisywano jak najgorsze intencje, oskarżano o wszelkie możliwe bezeceństwa. Dla przykładu, w starożytnym Egipcie czerwień utożsamiano z bóstwami zła i przemocy. Takie osoby traktowano jak pospolitych barbarzyńców, cóż, nie było im łatwo. Ognistowłosych uznawano też za wampirów, ich wizerunek często był wykoślawiony. Legendy powstające na ich temat są niestworzone, w ich wymyślaniu tamtejszym społecznościom kreatywności nie brakowało.

Kolor włosów wspomnianej uczennicy Chrystusa łączony był przecież z rozwiązłością i degrengoladą moralną.

Przymiotnik rudy oznaczającego tego, którego cechuje takowe umaszczenie, znajdziemy już w 1565 roku w dziele Thomasa Coopera Thesaurus Linguae Romanae Brittanicae. To prawdopodobnie stąd wiedzę czerpał nie kto inny, jak William Szekspir.

Niezależnie od powyższych faktów, dopiero w XX wieku (1995 rok) wynaleziono gen, który stał się ''sprawcą'' zamieszania. Występuje u jedynie 2 procent całej populacji, znacznie częściej, bo od 2 do 6 % w północnej i zachodniej Europie. Pierwszy rudzielec pojawił się na naszej planecie przypuszczalnie 50 tys. lat temu. Zmiany klimatyczne w połączeniu z ekspansją ludów koczowniczych też przyniosły swoje. Podobnie jak odejście od prymitywnych form życia oraz wykształcenie się języka.

Lady Makbet Szekspira także ma rudowe włosy, podobnie jak bohater opowieści z Sherlockiem Holmesem. Ze swojego koloru włosów atut uczyniła również Elżbieta I nadająca nowy kierunek trendom.

Co ciekawe, wszyscy, których dotyczy rzeczona problematyka, mają swoje święto w wielu krajach: Rosja, Szkocja, Irlandia, USA.

Kiedy odchodzi człowiek

Śmierć była. Jest. Będzie. To temat trudny, wręcz tabu, stale obecny w naszej kulturze. Ludzie przychodzą na świat i odchodzą, umieranie wpisane jest w całą cywilizację. Aktualne jest porzekadło: memento mori. Ze światem żegnają się często przedwcześnie dzieci, młodzież, seniorzy. Giną w wypadkach, w wyniku działań wojennych, zmagają się z nieuleczalną chorobą. Odbierają sobie życie. Co zatem stanowi przyczynę desperackiej decyzji? Gdzie szukać pomocy? W jaki sposób wspierać taktownie tych, kiedy do tragedii już doszło? Co z poczuciem winy, które przeważnie pojawia się w takich sytuacjach?

Dane podawane przez Policję są zatrważające, w żadnej mierze nie napawają optymizmem. Od 2021 roku wzrasta liczba młodych osób postanawiających zakończyć swój ziemski żywot. W ubiegłym roku 1496 dzieci, nastolatków nieosiągających jeszcze pełnoletności, podjęło próbę samobójczą, niestety 127 z tych prób przyniosło zgon (vide:https://portalstatystyczny.pl/tragiczne-statystyki-coraz-wiecej-dzieci-odbiera-sobie-zycie-w-polsce/).

Jak z kolei poradzić sobie z odejściem małego człowieka, tutaj podpowiedzi udzielają prezeska hospicjum i franciszkanin.
Ubolewamy, że nie zdążyliśmy przeprowadzić ważnych, inspirujących rozmów. O tym wszystkim i o jeszcze wielu innych sprawach wzmiankują rozmówcy Ewy Ewart.

Swoje przemyślenia na temat spraw doczesnych zdradza wybitny podróżnik Marek Kamiński, jako pierwszy zdobył dwa bieguny Ziemi bez żadnej pomocy.

Reportażystka dotyka również kontrowersyjnego tematu psychodelików. Czym są w istocie i co na to medycyna? To nic innego jak tylko substancje o charakterze psychoaktywnym, w XX wieku zaczęto badać ich oddziaływanie na przypadłości typu depresja, zespół stresu pourazowego, uzależnienia. Wywody te zupełnie mnie nie przekonały, zważywszy na fakt, iż głos w rzeczonej sprawie zabrali socjolog i znana piosenkarka.

Publikacja Rozmowy ze śmiercią stanowi zbiór mądrych, empatycznych dyskusji. Każdy z interlokutorów dziennikarki ma coś interesującego do przekazania: psychiatra, globtroter, duchowny. Nie brakuje im współczucia, potrafią i chcą się wczuć w sytuację innych osób, zresztą podobnie jak i Ewa Ewart, którą cenię od lat.

Autorka podaje kilka przydatnych adresów dla osób będących w kryzysie emocjonalnym.

Rosja bez fikcji

Jest rok 2000, ''Wowa'' został właśnie namaszczony na prezydenta Federacji Rosyjskiej, gdy intelektualiści upominają Europę, dostrzegają realne zagrożenie płynące z jego rozbuchanych apetytów. Żyje jeszcze Anna Politkowska, demaskująca niecne sprawki nowego przywódcy. Artyści i ludzie nauki na łamach francuskiego pisma Le Monde, apelują: Grozny został bezkarnie zmieciony z powierzchni ziemi [...]. Świat milczy, stając się współwinnym tego wszystkiego. Nie słyszymy wyraźnego potępienia Rosji. Nie widzimy nacisku dyplomatycznego, sankcji finansowych lub prawnych. Putin dziś sądzi, że na wszystko może sobie pozwolić [...].

Brzmi znajomo? Zaskakujące (zwłaszcza w obecnej sytuacji), że działalność pułkownika KGB potępiły francuskie elity, ale nie tylko. Wśród sygnatariuszy znaleźli się również Leszek Kołakowski i ks. Adam Boniecki. Przestrogi zostały zlekceważone, o czym dobitnie pisze Krystyna Kurczab- Redlich w wybornym reportażu poświęconym Putinowi. Bo tak, jest to swoiste studium przypadku, od zera po zbrodniarza.

Wowa, Wołodia, Władimir to obszerna biografia satrapy napisana z perspektywy osoby będącej świadkiem najważniejszych wydarzeń.
Autorka bywa często nazywana polską Politkowską ze względu na tematykę, którą się zajmuje (też wzmiankowała o łamaniu praw człowieka w Czeczenii), drobiazgowo analizuje życiorys Putina, wspomina o matce, dzieciństwie i dorastaniu. Dziennikarka odsłania mało interesujące, lecz pikantne wątki z jego biografii oraz te związane z okolicznościami rozpętania II wojny czeczeńskiej. Wszyscy popierający ciemiężcę Ukraińców, zarzucają jej ''obsesję" na jego punkcie.

Treść publikacji podzielona jest na kilka części, Krystyna Kurczab-Redlich rozgryza politykę rosyjskiego przywódcy, jego rzeczywiste intencje. Pisze o sfingowanych zamachach terrorystycznych (z udziałem FSB), obciążających Czeczenów. Reportażystka miała bezpośrednią styczność z Anną Politkowską. Ekspertka ds. rosyjskich obnaża źródła paranoi Władimira Putina, omawiając kwestie neurologiczne, etc. Nadmienia o fascynacji Georga W. Busha dyktatorem, uciekającego się do patosu: Zrozumiałem jego duszę. O co chodziło? Ano o rzewną, zapewne zmyśloną przez najeźdźcę Ukrainy, historię o uratowanym krzyżyku z pożaru. Katolicki prezydent USA był pod wrażeniem. Prawda jest bardziej prozaiczna, Putin dobrze zapoznał się z dossier swojego adwersarza, dowiadując się o jego przekonaniach.

Sporym walorem książki jest również obfity materiał źródłowy i liczne fotografie.