sobota, 3 lipca 2021

I tak będę Cię szukać

Przy sobocie postanowiłam podjąć się poważniejszego tematu, jakim są zaginięcia ludzi. To ważny społecznie temat, nie tylko latem. Bowiem, jak się szacuje, w Polsce zgłaszanych jest około 13 tys. zaginięć, ich przyczyny są wielorakie. Ale o tym za moment. 90 % poszukiwanych odnajduje w ciągu pierwszego miesiąca od zaginięcia. Dotyczy to głównie ludzi w podeszłym wieku, ofiar wypadków. Los ponad 4 tys. jest nieznany.

Odchodzą na lata, na zawsze, na własne życzenie.

Eksperci pracujący w fundacji ''Itaka" wskazują na główne przyczyny takiego stanu rzeczy:

* depresja;

* zaburzenia psychiczne;

* przestępstwa;

* złe relacje rodzinne;

* kłopoty finansowe;

* uprowadzenia;

* wypadki

Praktycznie giną ludzie w każdym wieku i o zróżnicowanym statusie materialnym. Problem ten dotyczy zarówno mieszkańców wsi, jak i miast.

Czym jest zaginięcie? Zgodnie z definicją ujętą w zarządzeniu nr 48 Komendanta Głównego Policji z 28 czerwca 2018 roku, to: Zdarzenie, uniemożliwiające ustalenie miejsca pobytu, wymagające jej odnalezienia w celu zapewnienia ochrony zdrowia lub wolności. Przywołany dokument normuje sposób postępowania wszystkich funkcjonariuszy policji, w przypadku zgłoszenia zaginięcia. Specjaliści wymieniają trzy etapy prowadzenia poszukiwań. Jednym  z nich jest niezwłoczne podjęcie czynności, gdy sprawa dotyczy dziecka do lat trzynastu i zachodzi podejrzenie popełnienia samobójstwa. W grupie tej znajdują się też nieletni uprowadzeni przez jednego z rodziców, bądź opiekunów prawnych.

Szacuje się, że największa liczba zgłaszanych zaginięć występuje w województwie śląskim.

Przeważnie giną mężczyźni w średnim wieku, i to oni stanowią największy odsetek wśród osób poszukiwanych. W zastraszającym tempie rośnie liczba zaginionych seniorów, szczególnie po 70 roku życia. Z kolei w grupie młodocianych, problem ten dotyczy nastolatków w przedziale wiekowym 14-17 lat.

Zamierzone, celowe porzucenie dotychczasowego życia jest zazwyczaj przemyślane, drobiazgowo zaplanowane. Wiek nie ma żadnego znaczenia. Odchodzą jednostki zagubione, będące w kryzysie, gdy przerastają ich  problemy i nie widzą przysłowiowego ''światełka'' w tunelu. Tacy zaginieni zmieniają swoją tożsamość, zakładają nowe rodziny. Niektórzy stają się bezdomnymi, żyją w ubóstwie.

Psychologowie pracujący w ''Itace" opowiadają, że byli świadkami rozmaitych, ale też trudnych sytuacji. Bywa i tak, że osoby poszukiwane telefonują do fundacji, informują o nowym życiu, ale kategorycznie nie życzą sobie kontaktu z najbliższymi. Dramat dla każdej ze stron, daleka jestem od jakichkolwiek ocen czy moralizowania. Każdy z nas inaczej znosi sukcesy, porażki, inaczej reagujemy na wszelkiego rodzaju zdarzenia. Nie bądźmy obojętni.

Warto zajrzeć:

uwm.edu.pl/egazeta/gdzie-jestes-uwm-projekcie-akronimie-zaginieni;

rp.pl/artykul/Zaginieni-na-wlasne-zyczenie;

stopdepresji;

www.itaka.org.pl.



wtorek, 29 czerwca 2021

Co robisz, gdy pali Ci się grunt pod nogami?

Droga do odkupienia to lektura idealna na lato, pod warunkiem, że preferujecie takie gatunki. Zastrzegam, iż akcja jest dość zagmatwana, nie wiadomo już, kto jest tym dobrym, a kto złym.


Elizabeth jest, jak to się mówi, policjantką z powołania, idealistką oddaną słusznej sprawie. Wszystkie swoje powinności realizuje skrupulatnie i z ogromną starannością. Jej atutami są: cierpliwość, dociekliwość, wrażliwość na krzywdę innych. Jednak ostatnio popadła w poważne kłopoty, zostaje oskarżona o podwójne morderstwo. Sprawa nie jest oczywista, ponieważ nasza bohaterka pozbawiła życia prawdziwych zwyrodnialców, gwałcicieli, którzy uprowadzili i przetrzymywali osiemnastolatkę.

Tymczasem zakład karny opuszcza były stójkowy, Adrian Wall, dawna sympatia Black. PO trzynastu latach pozbawienia wolności odzyskał to co upragnione. Ale czy tak będzie zawsze. Tylko ona wciąż wierzy w jego niewinność, gdy wszyscy się od Adriana odwrócili.

Co zrobią nasi bohaterowie?

Jak dotąd, nic nie słyszałam o tym autorze, ale skoro rekomendują go mistrzowie, to uznałam, że czas  przeczytać. Czy żałuję? Nie.

Każda z postaci jest intrygująca, wzbudza zainteresowanie. Spodziewałam się  po nich czegoś zupełnie innego. Niestety, zdarza się też, iż często tracą rezon, bywają papierowi i bezbarwni. Niekiedy ewidentnie są odpychający i niewzbudzający krztyny sympatii. Mamy też szeroką paletę emocji, uczuć: zawiść, miłość, zemsta, poświęcenie. Ale również: obsesje, fobie, pazerność, materializm, czy zaborczość. Zgodzę się, że Droga do odkupienia stanowi raczej thriller niż kryminał.

Plusem jest melancholijny i nieco mizantropijny klimat powieści. Dużo tu niejasności i niedomówień oraz pretensji, oczekiwałam większego dramatyzmu. Wciągnął mnie sam prolog, opis na okładce niespecjalnie zachęcał do sięgnięcia po tę właśnie pozycję. Zakończenie zupełnie nie przystaje do treści, choć oczywiście fabuła nie jest jakoś szczególnie wyszukana. W życiu różnie bywa, nie zawsze kolorowo, dlatego przeszkadzał mi sielankowy epilog.

Nie chcąc zdradzać nic więcej, nawet nie spodziewacie się, kto tym wszystkim steruje.

piątek, 25 czerwca 2021

Savoir- vivre XXI wieku

Inspiracją do powstania dzisiejszego tekstu stał się interesujący artykuł Inflacja grzeczności, zamieszczony w magazynie Twój Styl*.

Grzeczność nie jest nauką łatwą ani małą.

Czym jest savoir- vivre? Pojęcie to wywodzi się z języka francuskiego, składa się z dwóch czasowników: savoir- wiedzieć i vivre-życie. W związku z tym, powyższy termin tłumaczymy jako ''sztuka życia". Inaczej: jest to zbiór norm, obyczajów, właściwego postępowania w rozmaitych sytuacjach, nawet tych najtrudniejszych. Reguły dotyczą wszystkich i wszędzie, ich nieznajomość kończy się kompromitacją, szczególnie gdy nie znamy zwyczajów innych społeczności. Ludzie wyrobieni towarzysko, zawsze się odnajdą.

Są ludzie, którzy nie wiedzą o tym, że grzeczność kosztowała ludzkość wiele pracy.

Nie trzeba przypominać, że człowiek dobrze wychowany stara się nikogo nie obrazić. Nie tylko słowem, ale również strojem. Nie jest też żadną tajemnicą, iż ludziom kulturalnym żyje się zwyczajnie lepiej. Ogłada wiele ułatwia i upraszcza. Etykieta stanowi nieodłączną część życia zbiorowości, inaczej zostalibyśmy nieokrzesanymi dzikusami o prymitywnym usposobieniu. Ileż słuszności zawiera znane porzekadło: Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał.  W tym miejscu przypomniał mi się pewien dziennikarz, chełpiący się tym, że nie kłania się swojemu sąsiadowi. Tym człowiekiem był, nieżyjący już popularny aktor z lat 60. Nie wnikam czy tak było zawsze i co było tego przyczyną.

Grzeczność jest roztropnością, niegrzeczność-głupotą; robić sobie przez to wrogów bez potrzeby i z własnej woli jest takim samym szaleństwem jak podpalenie własnego domu.

Naturalnie, ktoś może powiedzieć, że pewne zasady stanowią anachronizm. Zgoda, ale  z pewnymi zastrzeżeniami. Niektórzy ubolewają nad zanikającą sztuką epistolografii.

Ciekawostka: Domniemywa się, iż jedną z prekursorskich ''publikacji" dotyczącej dobrych manier, był wiersz Przecława Słoty O zachowaniu się przy stole. Podczas średniowiecznego biesiadowania, obowiązywały ściśle określone rytuały, nakazy i zakazy. Absolutnie niedozwolone było m.in.:  spożywanie nadmiernej ilości posiłków, mówienie z pełnymi ustami. Wcześniej należało umyć ręce. Jak widać, nie były to takie ''ciemne" czasy, niewiele się zmieniło. Pewne przepisy nie ulegają przemianom i są stałe.

A co na to Polacy? Z przeprowadzonego sondażu wynika, że 85% respondentów jest przekonanych, iż kindersztuba kształtuje pozytywny wizerunek i ułatwia awans. 90% ankietowanych sądzi, że z dziedziny etykiety, w której czują się pewnie, jest zachowanie przy stole. 70% twierdzi natomiast, iż znajomość konwenansów przynosi profity; umiejętność tę powinniśmy nabyć ją w domu rodzinnym. 

Inflacja grzeczności, [w:] ''Twój Styl'', nr 7/2021.

sobota, 19 czerwca 2021

Druga, mroczna natura człowieka

Hakan  Günday, Jeszcze.

Lato to idealny czas na sięgnięcie po lekturę mniej ambitną i wymagającą.  Jak dotąd,  nie przepadałam za literaturą turecką. A jeśli już, to  w sferze moich zainteresowań pozostawały zbeletryzowane losy sułtana i jego haremu.  Przechodząc do meritum: ależ się pomyliłam, decydując się przeczytać tę powieść! Dlaczego? Ponieważ fabuła okazała się zupełnie inna, niż myślałam. Rozczaruje się ten, kto oczekuje treści łatwej i przyjemnej.


Zaznaczyć muszę, iż często odkładałam tę książkę na półkę, aby za chwilę do niej powrócić. Jeszcze nie wpisuje się w nurt trywialnych opowiastek o wszystkim i o niczym, to coś znacznie więcej. Motyw utworu skłania do namysłów nad tym, do czego zdolny jest człowiek. Okoliczności determinują nasze wybory, kluczowe decyzje. W trakcie czytania odczuwałam pewien rodzaj niepokoju i niepewności.

Skąd się bierze zło? Jak to skąd? Z człowieka. Zawsze z człowieka i tylko z człowieka.

Pierwsze, co mi się przypomniało po skończeniu utworu, to słynne powiedzenie z kultowej komedii Wyjście awaryjne, że:

Podłość ludzka nie zna granic.

Choć do śmiechu mi nie było, gdyż poznajemy  nieznane oblicze jednostki ludzkiej, zdolnej do każdego bezeceństwa. Szczególnie gdy jak Gaza nie dostaje się prawidłowych wzorców wychowawczych. Chłopak jest zdemoralizowany, od najmłodszych lat był świadkiem niebywałego okrucieństwa. Jego ojciec handlował uchodźcami; Gaza staje się tym złym. Despotyczny  rodzic odarł go ze wszystkich złudzeń i nadziei.  Bohater szybko dojrzewa, za szybko. Dowiaduje się o ludziach, którzy są w stanie posunąć do najgorszych czynów. To wystarczy, aby wypaczyć psychikę młodego człowieka. Wyzuty z jakichkolwiek uczuć wyższych, jako dorosły mężczyzna dopuszcza się haniebnych praktyk. Zmaga się z uzależnieniem od  leków. Jego aspołeczność utrudnia mu dopasowanie się do nowych warunków. Demony przeszłości powracają.

W każdym mieszka i dobro, i zło. I tylko to drugie jest aktywne.

Głównym lejtmotywem powieści nie są uchodźcy, ale może wpisywać się  w dyskurs poświęcony tej tematyce. Tu jest wszystko: zło, przemoc, wyzysk, upodlenie czy praca ponad siły.

  Człowiek człowiekowi zgotował ten los.

 O czym marzyłeś, mając dziewięć lat? A jakie miałeś plany na życie w wieku dwudziestu lat?

Autor jest laureatem Nagrody Prix Medicis, w swojej prozie dotyka istotnych problemów świata XXI wieku. Pisarz wykazał się dużą finezją i wyrafinowaniem w komponowaniu tekstu. O Jeszcze nie da się zapomnieć, przesłanie: dajcie mi władzę, a ja wam pokażę, kim jestem, wciąż nie straciło na aktualności.

Boję się świata bez wartości, bez wrażliwości, bez myślenia. Świata, w którym wszystko jest możliwe. Ponieważ wówczas najbardziej możliwe jest zło.

 Ocena: 5/5

 


poniedziałek, 14 czerwca 2021

'Srebro jest toksyczne dla drobnoustrojów, a nieszkodliwe dla człowieka'

 Wioletta Strażewicz, Dziedzictwo Srebrnej Tarczy.

W życiu sytuacje bywają różnorakie, o czym mógł się przekonać każdy z nas. Nieustannie jesteśmy zmuszani do podejmowania trudnych, skomplikowanych decyzji, wpływających na całe życie. Znaczna część ludzi dokonuje jakiegoś wyboru: pracy, zawodu, etc. Niekiedy okazuje się, że obrana droga jest kręta i wyboista, popadamy wówczas w apatię i bezsilność. A przecież nie ma sytuacji bez wyjścia, czego przykładem jest główny bohater wyśmienitego kryminału Dziedzictwo Srebrnej Tarczy.


Michał Wajsman niedawno ukończył studia i pozostaje bez pracy, coraz bardziej się przy tym frustrując. Nie jest ostatnio w dobrej formie, to niekorzystny czas w jego życiu. Nie cieszy się dobrą passą, uważa, że nic go już dobrego nie spotka. Lecz pewnego dnia wszystko się zmienia. Dawno niewidziany przyjaciel przychodzi  mu z pomocą. Iwan ma dla niego intratną propozycję: posadę w prestiżowej i renomowanej agencji ochrony, cieszącej się posłuchem wśród wielu ważnych person. Młody człowiek zgadza się, zupełnie nie wie co go czeka; ostatecznie zostaje prawą ręką szefa. Ale czy faktycznie to są jego aspiracje? A może jego marzenia są zupełnie inne?

Mija kilka lat, pryncypał Srebrnej Tarczy ginie z rąk przestępców, a zadaniem Michaiła jest odnalezienie jego zabójców. Musi działać sprawnie, nie pozostawiając żadnych śladów. Czy mu się uda? Szczególnie że mężczyźnie przybyło wielu wrogów, życzących mu wszystkiego najgorszego (...).

Akcja jest dynamiczna, trzyma w napięciu. Mamy mnóstwo niespodziewanych zwrotów akcji, tłem wydarzeń jest m.in. Moskwa. Wioletta Strażewicz umiejętnie kreuje atmosferę grozy, strachu. Świetnie, że autorka nie przytłacza czytelników niepotrzebnymi detalami, szczegółami, przeważnie niewnoszącymi nic konkretnego. Z pewnością na uznanie zasługuje płynny sposób prowadzenia narracji, choć przez niektóre deskrypcje nie mogłam przebrnąć. Pisarka zadbała o sporą dawkę emocji, towarzyszą nam do końca lektury.

(...) Za walor publikacji poczytuję również okładkę, przykuwa wzrok, a zarazem jest niepokojąca i frapująca. Kasandryczna.

W pewnych aspektach osnowa nie jest pozbawiona wad: krytyczna jestem wobec charakterystyki podbojów miłosnych Wajsmana. Jego uczuciowe perypetie przyprawiają o zawrót głowy (...). Zbyt długie są też opisy stanów emocjonalnych postaci. Generalnie nie przeszkadza to w ogólnym odbiorze. Tu nuda i przewidywalność nam nie grożą, mimo znacznej objętości (630 stron), dotrwałam do końca.

Zapowiedziano kontynuację losów Michaiła Wajsmana, mam więc apetyt na kolejną część.

Dziękuję portalowi nakanapie za przekazanie mi egzemplarza do recenzji.


sobota, 5 czerwca 2021

'Góry strzegą tajemnic lepiej niż ludzie'

Przy sobocie pragnę podzielić się z Wami refleksjami na temat powieści Katarzyny Zyskowskiej Sprawa Hoffmanowej.


Mira to obecnie była gwiazda warszawskich kabaretów; wciąż atrakcyjna, wzbudza pożądanie u mężczyzn, zawiść u kobiet. W sierpniu 1933 roku  z małżonkiem i jego synem Władziem odpoczywają w Zakopanem. Pewnego dnia wraz z ''nieznajomym'' wszyscy wyruszają w góry.... Ostatecznie powraca tylko żona prokuratora.

Co się stało na Lodowej Przełęczy?! Czy Mira ma coś wspólnego z ich śmiercią?!

Autorka w doborowy sposób oddaje klimat przedwojennego Zakopanego, zaznaczając przy tym, co stanowi wyłącznie kreację artystyczną, a co jest prawdą. Fabuła utworu została dopracowana w każdym calu, bohaterowie są realistyczni, jakby żywcem wyjęci z tamtej  epoki.

Gdy przeszłość zaczyna upominać się o swoje...

Okładka publikacji stanowiąca kolaż z różnych gazet, informuje czytelnika, że opisywany dramat miał miejsce w rzeczywistości. Pierwowzorem głównej bohaterki była Waleria Kasznicowa, małżonka jednej z ofiar i matka drugiej. Wydarzenia rozegrały się w sierpniu 1925 roku, pogoda była wówczas kapryśna, jak to w Tatrach bywa, nikomu nie można ufać. Wówczas to w pobliżu Żabiego stawu Jaworowego doszło do wypadku, zginęło trzech mężczyzn. Sprawa jest zagadkowa, bowiem jak wzmiankuje się w źródłach, Kasznicowa miała spędzić przy zwłokach 36 godzin. Dopiero później udała się na poszukiwanie pomocy. Tym samym w oczach opinii, która szybko feruje wyroki, pogrążyła się do reszty. Podobnie jak Hoffmanowa.

Czy główna bohaterka coś ukrywa?

Media i społeczeństwo już uznali ją za winną. W utworze mamy mnóstwo wątków pobocznych, mogących nieco rozmywać akcję. Pewne z nich są znane i powszechne. Pisarka doprawiła je odpowiednią dawką intrygi i grozy. Wkrótce bowiem wybuchnie jeden z najbardziej wyniszczających konfliktów XX wieku. Dostajemy wiarygodną charakterystykę stanu emocjonalnego kontrowersyjnej postaci; reakcję po traumie.
Mira to typowa femme fatale, trochę próżna i zapatrzona w siebie. Czytając tę powieść, mam wrażenie, że Katarzyna Zyskowska rozminęła się z głównym założeniem. W zasadzie nie dowiadujemy się o wydarzeniach na Lodowej Przełęczy.

Mimo moich uwag, lektura jest wciągająca i czas spędzony z Mirą Hoffmanową z przepięknymi górami w tle, szybko minął. Mniej więcej w połowie, akcja znacznie przyspiesza.

Polecam.


wtorek, 1 czerwca 2021

'Słowa są wszystkim. One są życiem. One są śmiercią!'

 Lynette Noni, Szept.

Czy aby na pewno? Wiadomo, iż komunikacja niewerbalna stanowi więcej niż słowa.



Przystępując do lektury tej publikacji, spodziewałam się czegoś zupełnie innego. Nie ukrywam, że do sięgnięcia po tę pozycję zachęciła mnie ciekawa zapowiedź. Jane Doe, nazywana również Obiektem Sześć-Osiem- Cztery, pewnego dnia zostaje  zamknięta w podziemiach tajnego ośrodka rządowego, przebywa tam już dwa lata. 

Czy główna bohaterka ma coś na sumieniu, czy rzeczywiście jest krystalicznie uczciwa? I czego oczekują od niej prześladowcy? Czy Jane złamie się, a rządzący uzyskają swój cel? O tym musicie przekonać się sami. Doświadczenia, które są na niej przeprowadzane, mają ją zmusić do mówienia, jednak ta konsekwentnie milczy. Sprawa jest dziwna, bowiem uczestniczka eksperymentu to osobistość przeciętna, niczym szczególnym się nie odznacza. Ale może to tylko pozory?

Widać też, że ludzie pilnujący dziewczyny mają do niej niewłaściwy stosunek, ponieważ traktują ją w sposób bezosobowy, zwracają się do niej po przydzielonym numerze. Taktyka jest błędna, więcej można uzyskać przez stworzenie odpowiednich warunków, z poczuciem bezpieczeństwa włącznie.

Fabuła zapowiadała się bardzo interesująco, jednak z czasem inwencja autorki znacznie okrzepła, nie tego rodzaju treści oczekiwałam. Myślę, że jest to książka przeznaczona raczej dla nastolatków, wśród których znajdzie swoich zwolenników. Ktoś bardziej obeznany w fantastyce powinien być zadowolony. Bardzo rzadko sięgam po tego typu gatunki, gdyż moje zainteresowania oscylują wokół innej tematyki. Lejmotyw Szeptu nie jest nowatorski, w tym stylu, można rzec, pisano ''od zawsze". Nie jest również wymagający, wystarczy usiąść i czytać, np. w monotonny, wiosenny wieczór. 

W pewnym momencie Lynette Noni straciła rezon, zaczęłam się nudzić. Generalnie irytujące były powtórzenia, nieustannie przypominano nam w co była ubrana wiodąca postać. Mamy też dość schematyczny i uproszczony sposób myślenia. Dostrzegłam pewną  niekonsekwencję pisarki, jakby nie mogła się zdecydować czy Doe ma być krucha, słaba czy raczej silna i odporna na naciski. Niepotrzebna jest infantylność i patetyczność w opisywaniu uczuć lokatorki ośrodka rządowego. Akcja do bólu przewidywalna.

A co z zaletami Szeptu? Na poczet walorów mogę zaliczyć mnóstwo emocji, humoru. Uwagę potencjalnego czytelnika przyciąga intrygująca okładka, pobudzająca w znacznym stopniu wyobraźnię. 

Czy wiesz kim jesteś? I dlaczego ktoś stara się, abyś o tym zapomniał? Ile oni wiedzą o Tobie, a ile sam im zdradzisz? Kim są Oni?

Powyższe pytania z pewnością zadaje sobie główna bohaterka. Zgodzę się co do tego, że postaci są barwne, szczególnie Landon Ward został  dobrze skrojony i te jego błyskotliwe riposty. Dodam też, że negatywne osobistości zostały dobrze wykreowane, ich motywy postępowania są wiarygodne. Bohaterowie wzbudzają naszą sympatię oraz współczucie.

Nie zdecydowałam jeszcze czy sięgnę po drugi tom, ale chyba nie.

Liczyłam raczej na dobry thriller psychologiczny niż fantastykę. Mimo iż książka raczej nie przypadła mi do gustu, to ostateczną decyzję zawsze pozostawiam innym odbiorcom. Tymczasem dziękuję portalowi nakanapie.pl. za dostarczenie mi egzemplarza do recenzji.


Moja ogólna ocena: 2,70/5